16 december 2007

Bach in Leipzig (Kerstmis 1723)

Bach in de vroegte

Als hij gaat klinken in het morgenlicht
staat de klok stil, de tijd verzaakt zijn plicht.
Ik poets mijn schoenen of ik kijk naar buiten,
en leef weer eerder dan het eerst gedicht.

uit de 'Verzamelde Gedichten' (1948) van Adriaan Roland Holst (1888-1976)


Thomaskirche Bachmonument

Vorige week wekte mijn wekkerradio mij met het Et misericordia uit Bach’s Magnificat. Mooier kun je een dag niet beginnen!
Dit gracieuze duet voor alt en tenor heeft door het 12/8 ritme dezelfde pastorale sfeer als de Sinfonia (‘herdersmuziek’) uit het Weihnachtsoratorium. Het Magnificat - en speciaal dit deel - is al jaren één van mijn favoriete Bach-stukken.

Na zijn benoeming als Thomascantor in Leipzig in mei 1723 was het Magnificat het eerste grote koorwerk dat Bach voor Leipzig schreef. Hij componeerde het in de tempus clausus de periode tussen Eerste Advent en Kerstmis. Gedurende de tempus clausus mocht er geen concertante muziek klinken in de Leipziger kerken en kon Bach al zijn energie stoppen in het werken aan dit Magnificat. Het werk ging in première tijdens de Kerstvespers in de Nikolaikirche op Eerste Kerstdag 1723 en werd de dag erna herhaald in de Thomaskirche.
Enkele jaren later maakte Bach de tweede (definitieve) versie van het Magnificat in een nieuwe toonsoort: D-groot.
Het manuscript is volgens velen het mooiste handschrift dat ons van Bach is overgeleverd, hij hechtte blijkbaar sterk aan dit stuk.

Nikolaikirche

In oktober van dit jaar bezocht ik Leipzig. Natuurlijk ging ik naar de Nikolaikirche (boven) en de Thomaskirche (hieronder) waar Bach sinds zijn 200ste sterfdag begraven ligt. De foto’s bij dit blog maakte ik tijdens deze ‘pelgrimage’.

Thomaskirche 1

Thomaskirche graf van Bach

Thomaskirche Altaar

Hieronder het Et misericordia in een uitvoering vanaf het oksaal van de Thomaskirche door het Amsterdam Baroque Choir + Orchestra o.l.v. Ton Koopman. Solisten zijn Bogna Bartosz, alt en Jörg Durmüller, tenor.